Bernhoven binnen 2 jaar 15 % minder operaties dankzij passende zorg
Bernhoven is pionier op nationaal en internationaal niveau als het gaat om 'Samen Beslissen' en heeft vele ziekenhuizen geïnspireerd. Inmiddels staat Samen Beslissen in het Integraal Zorgakkoord, we hebben de landelijke campagne van de patiëntenfederatie en het is opgenomen in de Wet op de geneeskundige behandelingsovereenkomst. Wat kunnen we leren van Bernhoven en wat wordt de volgende stap?
We spraken Inge Blokzijl – ambassadeur Samen Beslissen en kinderarts in Bernhoven – over de stappen die het ziekenhuis de afgelopen jaren op het gebied van Samen Beslissen heeft gemaakt.
Inge: ‘Al in 2013 kwamen de Raad van Bestuur en de medische staf van Bernhoven tot de conclusie: de zorg moet anders. Dit was het begin van project ‘Droom’ met als uitganspunt: de patiënt meer betrekken bij het eigen zorgproces en het gesprek aangaan over wat belangrijk is voor hen.’
‘Uit internationale onderzoeken bleek toen al dat patiënten door Samen Beslissen vaker kiezen voor een behandeling die beter past bij hun drijfveren en context. Dat leidde ook tot andere keuzes, bijvoorbeeld voor een minder invasieve behandeling of zelfs geen behandeling. Samen beslissen was internationaal in opkomst en werd dé strategische focus van Bernhoven om patiënten meer te betrekken.’
Wie A zegt, moet B zeggen
‘Samen Beslissen is een wereldwijde beweging waar we in Bernhoven volledig achter staan. De patiënt wil en moet meer te zeggen hebben. Als zorgverlener ben ik de expert in mijn vak, maar de patiënt is de expert als het gaat om zijn/haar eigen leven. Hoe kan ik een keuze maken voor een patiënt als ik niet weet wat de patiënt allemaal nog meer bezighoudt? Als specialist kan je er niet op tegen zijn, dat je patiënt beslist over eigen lijf en leven. Als je daar achter staat, moet je ook aan de slag met stap B: dit onderdeel maken van het gesprek, ondersteund met tools die dit mogelijk maken.’
Heldere afspraken met zorgverzekeraars, management, cliëntenraad, huisartsen en specialisten.
‘We hebben de implementatie van Samen Beslissen top-down – vanuit de directie en ondersteund door de medische staf – in gang gezet. Om het goed werkbaar te maken werd het onderdeel van de strategie en initiatieven werden bottom-up vanuit de werkvloer opgehaald, iedereen kon meedenken. Het doel: patiënten meer te betrekken en passende zorg bieden.’
‘Het werd duidelijk dat we ook tools nodig hadden om patiënten beter te betrekken. In 2014 begonnen we daarom een pilot met keuzehulpen. Dat dit mogelijk zou leiden tot minder operaties wisten we uit de onderzoeken en daar hadden we heldere afspraken over gemaakt in een stuurgroep met zorgverzekeraars, het management, cliëntenraad, huisartsen en alle specialisten.’
'Met de Keuzehulpen Galblaas en Liesbreuk behaalden we direct goede resultaten. We streefden naar minder operaties in 5 jaar, maar binnen 2 jaar behaalden we al 15 % minder operaties voor deze diagnoses. Tegelijk zagen we dat de kwaliteit behouden bleef en de patiënttevredenheid steeg.'
Inge Blokzijl
Ambassadeur Samen Beslissen, Bernhoven Ziekenhuis
Wat werkt: interne ambassadeurs die ervaring delen met andere vakgroepen en iedere vakgroep zelf initiatieven laten aandragen en uitvoeren
‘Ons motto: ‘Als het werkt voor één poli of vakgroep dan willen we dat initiatieven voor alle patiënten en specialismen mogelijk worden. Dit gold ook voor de keuzehulpen. We hebben meteen ziekenhuisbreed doorgepakt, een campagne opgezet met ambassadeurs, keuzehulpen beschikbaar gesteld voor alle vakgroepen, meegeholpen aan de ontwikkeling van keuzehulpen en de 3 goede vragen voor specialisten.’
‘Communiceren kan ik al’
‘We hebben panels gevormd en dokters getraind in de gesprektechnieken. Bijna iedere dokter denkt ‘communiceren kan ik al’, maar de training gaf enorm veel inzicht in houding en de manier waarop je iets zegt, waardoor een patiënt wel of niet vragen stelt. Daarnaast zetten we ambassadeurs intern in om ervaringen te delen met andere vakgroepen en kan iedere vakgroep zelf initiatieven aandragen en uitvoeren. Dat werkt.’
Samen Beslissen verhoogt patiënttevredenheid
‘Samen Beslissen heeft een centrale rol gekregen in onze visie en missie, is onderdeel van onze overkoepelende strategie en staat in ons jaarplan. Het is een geïntegreerd onderdeel en geen los project. De keuzehulpen worden daardoor ook breed gedragen. De beweging voor Samen Beslissen is inmiddels intern en landelijk zo groot dat we er niet meer omheen kunnen en dat willen we ook niet.’
‘Uit de metingen blijken onze patiënten te ervaren dat ze wat te zeggen hebben. Ze zijn daar ook tevreden over. Bij zulke uitkomsten heeft iedereen baat. Toch blijft het een punt van aandacht om het ook goed toe te passen in de spreekkamer. Om dit te ondersteunen hebben we e-learnings beschikbaar gesteld en gaan we komend jaar meekijken in de spreekkamer om in kaart te brengen waar we nog kunnen verbeteren.’
Gezondheid centraal in plaats van ziekte
De volgende stap voor Bernhoven is het centraal stellen van gezondheid in plaats van ziekte en het verbeteren van keuzehulpen met uitkomstinformatie.
‘Dit doen we door meer ruimte te maken voor zowel de drijfveren als voor de context van de patiënt. Hiervoor worden de keuzehulpen verrijkt met de What matters to you vragenlijsten. De afdeling orthopedie heeft hier al een succesvolle pilot mee gedaan. Daarnaast willen we met uitkomsten gaan werken die je ook kunt vergelijken met andere patiënten in vergelijkbare situaties, zodat we nog gerichter beslissingen nemen. Het centraal stellen van de gezondheid en het leren van de uitkomsten kan een nieuwe kwaliteitsslag geven. Dat is de doorontwikkeling die we nu willen maken.’
